AK Parti’de ‘başkanlık sistemi’ne ilişkin anayasa çalışmaları hızlandırılırken taslak da Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sunuldu. Hem milletvekili hem başkanlık seçiminin 2019’da yapılmasını öngören taslağa göre, Cumhurbaşkanı’na o zamana kadar ‘bakan atama-azletme, Bakanlar Kurulu’na sürekli başkanlık etme ve partiyle bağ kurma’ yetkileri verilecek.
Tabela

BAŞBAKAN Binali Yıldırım’ın dar bir kadroyla üzerinde çalıştığı ‘tam başkanlık sistemi’, partinin 2011’de uzlaşma komisyonuna sunduğu metin üzerinden hazırlanıyor. Ortaya çıkan ön taslak, geçen hafta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la da paylaşıldı. 15-20 madde olması öngörülen başkanlık bölümünün bağlantılı hükümlerle 30 maddeye çıktığı belirtiliyor. Metin, Erdoğan’ın uyarılarına göre revize edilecek.

İKİ AŞAMALI PLAN

Taslak, MHP’nin talebi nedeniyle 2019’da seçim üzerine kuruluyor. Buna göre, referandumda başkanlık sistemi kabul edilirse, uygulanması ve seçimi 2019 yılına bırakılacak. Ancak bu geçiş döneminde Cumhurbaşkanı’nın bazı yetkileri hemen kullanması sağlanacak.

Yetki kullanımında 2 aşama öngörülüyor. Bazı yetkilerin kullanımı, bugünkü sistemle seçilen hükümet de dikkate alınarak, 2019’dan sonraya bırakılacak. Ancak Cumhurbaşkanı 2019’a kadar, en az 3 yetkiyi kullanacak. Cumhurbaşkanı, “Bakanlar Kurulu’na sürekli başkanlık etmek, bakanların atama ve görevden alınmalarına karar vermek, partisiyle tekrar bağının kurulması” düzenlemelerinden, 2019 beklenmeden yararlanacak.

Başkan ‘devletin ve yürütmenin’ başı olacak. İç ve dış siyaset başkan eliyle yürütülecek. Başkomutanlık sıfatı taşıyacak. TBMM tarafından çıkartılan kanunları onaylayıp veto edebilecek, referandum kararı verebilecek. Başkan adayları, seçimlerden önce başkan yardımcısının kim olacağını da açıklayacak. Bakanlar, parlamento dışından başkan tarafından atanacak.

TARTIŞILAN HÜKÜMLER

Taslağın en çok tartışılan hükümleri ise başkanın parlamentonun feshedilmesi yetkisini nasıl kullanacağı ve başkanlık kararnamelerinin sınırı. Başkanın sahip olduğu geniş atama yetkisi en önemli başlıklardan olacak. YÖK, Anayasa Mahkemesi, Danıştay, HSYK, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve rektörlerin atanmasının da başkan tarafından yapılması planlanıyor.

Parlamento seçimleri ile başkanlık seçimlerinin birlikte planlandığını, bizzat Başbakan Yıldırım açıkladı. Paketteki maddelerde MHP’nin tercihleri de belirleyici olacak.