Fatih, 'fetih' günü yeniden açılıyor
Fatih Sultan Mehmet Han tarafından İstanbul'un dördüncü tepesine 550 yıl önce yapılan Fatih Camisi'nin restorasyonu tamamlandı. Cami, fethin 559. yıl dönümü olan bugün yeniden ibadete açılıyor.
Mehmed tarafından İstanbul'un dördüncü tepesi üzerindeki Havariun Kilisesi'nin bulunduğu alanda 550 yıl önce yapılan Fatih Camisi'nin restorasyonu tamamlandı.

Fatih Camisi, 5 yıllık restorasyonun ardından İstanbul'un fethinin 559. yıl dönümünün kutlanacağı bugün, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılımıyla ibadete açılacak.

Vakıflar İstanbul Bölge Müdürü İbrahim Özekinci, Fatih Sultan Mehmed tarafından, Saint Apotres (Havariun) adındaki Bizans kilisesinin bulunduğu alanda 1462-1470 tarihleri arasında Atik Sinan'a yaptırılan Fatih Camisi restorasyonu hakkında bilgi verdi.

Hz. Muhammed'in ''İstanbul mutlaka fethedilecektir. Onu fetheden komutan ne güzel komutan, onu fetheden asker ne güzel asker'' dediğini hatırlatan Özekinci, bu anlamda, Fatih Sultan Mehmed'in övülmüş komutan olduğunu söyledi.

Özekinci, Hz. Muhammed'in bu müjdesinden sonra İslam dünyasının İstanbul'u fethetmek için büyük akınlar düzenlediğini, fakat burayı fethetmenin Fatih Sultan Mehmed Han'a nasip olduğunu ifade ederek, fetihle İstanbul'un, Türk-İslam yurdu haline geldiğini ve bir çağın kapandığını, yeni bir çağın açıldığını anlattı.

İstanbul'da 1509 yılında meydana gelen ve ''küçük kıyamet'' denilen büyük depremde hasara uğrayan Fatih Camisi'nin esas zararı 22 Mayıs 1766'da gerçekleşen depremde gördüğünü belirten Özekinci, depremin ardından caminin ilk yapısından sadece şadırvan avlusunun üç kolu, tak kapısı, mihrabı, minarelerinin birinci şerefesine kadar kaldığını, kubbesi ve etrafındaki duvarların tamamen çöktüğünü kaydetti.

Depremin ardından 3. Mustafa'nın camiyi tekrar yaptırdığını belirten Özekinci, caminin zaman içinde belli aralıklarla restorasyona tabi tutulduğunu dile getirdi.

Fatih Camisi'nin, 2007 yılında Cumhuriyet tarihinin en kapsamlı, ciddi ve bilimsel restorasyona alındığını ve 5 yıldır sürdürülen çalışmalarda sona gelindiğini ifade eden Özekinci, ''Çalışmaları bilim kurulları kararları doğrultusunda yürüttük. Burada minimum müdahale ve maksimum koruma ilkelerine riayet ederek restorasyonu gerçekleştirdik'' dedi.

-Deve kuşu yumurtaları korumaya alındı-

Caminin, uzun yıllar çevre kirliliği ve egzoz dumanına maruz kalan dış cephesinin temizlendiğini, caminin 5 binden fazla taşının da aslına uygun olarak değiştirildiğini anlatan Özekinci, ''Yapılan incelemede camide deve kuşu yumurtaları olduğunu gördük. Deve kuşu yumurtaları, salgıladığı kimyasallardan dolayı örümceklenmeyi önlüyor. Bu da cami içindeki örümceklenmeyi önlemek açısından ecdadımızın bulduğu bir yöntem. Deve kuşu yumurtalarına cami mimarisine uygun, dökümden muhafazalık yaptık. Konservasyonlarını yapıp tekrar cami içine koyduk'' dedi.

Özekinci, cami içinde kapalı mekanlarda uzun yıllar atıl vaziyette duran ve gerçekten birer şaheser olan saatler, şamdanlar, Sakal-ı Şerif kutuları, rahleler, Kur'an-ı Kerim kutularını açığa çıkardıklarını belirterek, ''Bunlar çok ciddi konservasyonlara tabi tutuldu. İnşallah caminin açılmasıyla birlikte bu objeleri de sergileyeceğiz. Cami içinde bulunan deriden yapılan hat levhalarını da elden geçirdik'' şeklinde konuştu.

-1. Mahmud Kütüphanesi de çökmekten kurtarıldı-

Caminin güney cephesindeki 1. Mahmud Kütüphanesi'nin, özellikle 1999 depreminde çok büyük hasar gördüğünü ve ayakta duramayacak hale geldiğini belirten Özekinci, çok kötü bir görüntü arz eden kütüphanede gerekli güçlendirmeleri ve restorasyonu yaptıklarını bildirdi.

Özekinci, ''Fatih Sultan Mehmed, İstanbul'u 29 Mayıs 1453'de bir salı günü fethetti. Yıllar sonra güzel bir tesadüf oldu ve bu yılın 29 Mayıs'ı da bir salı gününe denk geliyor. Fatih Camisi'ni fethedildiği günde açmak bize çok manidar ve anlamlı geldi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılımıyla bugün ikindi namazında Fatih Camisi'ni tekrar ibarete açacağız'' diye konuştu.

İbrahim Özekinci, Fatih Camisi'nin cemaati en çok olan camilerden birisi olduğunu belirterek, restorasyonu, gerekli önlemleri alarak, ibadete kapatmadan gerçekleştirdiklerini söyledi.

Bundan sonra camiyi kullanacak vatandaşlar ve görevlilere de önerilerde bulunan Özekinci, ''Vatandaşlar ve görevliler, camiye kendi akıllarınca müdahalede bulunmasınlar. Herhangi bir olayla karşılaştıklarında Vakıflar Bölge Müdürlüğü'ne haber versinler. Buralar artık Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu uyarınca bilim kurulu kararlarına göre onarımlarının yapılması gerekiyor. Bundan sonra izinsiz müdahale olmamalı. Bu eserleri gelecek nesillere koruyarak aktaralım'' diye konuştu.

-Camide neler yapıldı?

Fatih Camisi'nde 5 yıl süren restorasyon kapsamında, cami genelindeki tüm çimento sıvalar söküldü, yerine özgün horasan sıva yapıldı. Cami genelindeki tüm pirinç bileziklerin oksitlenerek yeşil renk aldıklarından dolayı temizlikleri mekanik ve kimyasal yöntemlerle gerçekleştirildi.

Hasar görmüş ahşaplar, özgün kesitinde emprenye edilmiş ahşaplarla değiştirildi. Cami genelindeki tüm ahşap kapılar ve ahşap kepenkler böceklere karşı ilaçlandı. Üzerlerindeki cila çıkarılarak, temizlikleri yapıldı, kurt delikleri macun ile dolduruldu, çürümüş yerleri özgün malzemesiyle değiştirildi, son olarak da gomalak cilaları yapıldı.

Dış avluya açılan Çorbacı, Türbe, Boyacı ve Börekçi kapılarının mikro kumlama yöntemi ile temizlikleri yapıldı. Türbe kapısının eksik olan harpuştası, küfeki taşıyla tamamlandı.

Camide üç kere raspa yapıldı, her yapılan raspadan sonra ortaya çıkan bezemeler çizime aktarıldı. 1766 yılında deprem nedeniyle büyük bölümü yıkıldıktan sonra yeniden inşa edilen camide yapılan bezemeler yeniden ihya edildi.

Hünkar Kasrı üst örtüsündeki kurşun değiştirildi. Hünkar Mahfeli'nde bulunan ahşap kafeslerde, böceklere karşı fümigasyon yapıldıktan sonra, üstündeki boya tabakaları raspa ile alındı. Kafeslerin üzerine gelen oymalı ahşap başlıklar onarım için atölyede bakıma alındı. Çürümüş yerleri değiştirildi, kurt delikleri macun ile dolduruldu, eksik yerleri tamamlandı.

Caminin tüm mermer merdivenleri bakıma alındı. 19. yüzyıl sonuna ait fotoğraflarda görülen püsküllü seramik süslemeler, yapılan araştırmalarda müzede oldukları tespit edildi, süslemeler yeniden ihya edilmek üzere özgün yerlerine getirildi.